Έφτασε ο Σεπτέμβριος και ως αυτή την εποχή, που ξεκινάνε τα σχολεία, καταφέρατε με επιτυχία να υιοθετήσετε μια ευχάριστη και λειτουργική ρουτίνα στην καθημερινότητα με τα παιδιά σας. Τι συμβαίνει όμως, αν στο σχολικό πλαίσιο που θα ενταχθεί προσεχώς, το παιδί σας αγωνίζεται να διατηρηθεί στο ίδιο επίπεδο με τους συμμαθητές του, ενώ ταυτόχρονα άλλοι μαθητές φαίνεται να υπερέχουν;
Αυτές οι αδυναμίες πιθανώς να σχετίζονται με την ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσας, και μια συμβουλευτική συζήτηση με έναν λογοθεραπευτή μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επωφελής τόσο για εσάς, όσο και για το παιδί σας.
Η έναρξη της σχολικής χρονιάς αποτελεί μια περίοδο που μπορεί να αρχίσετε να παρατηρείτε διαφορές μεταξύ του παιδιού σας και των συνομηλίκων του. Αν οι δεξιότητες επικοινωνίας του υπολείπονται, μπορούν να έχουν αντίκτυπο στην ακαδημαϊκή μάθηση, τις κοινωνικές δεξιότητες και την ικανότητα ανάγνωσης.
Οι δυσκολίες του λόγου και της άρθρωσης γίνονται συχνά εύκολα αντιληπτές, επειδή το παιδί μπορεί να γίνεται δύσκολα κατανοητό όταν μιλάει. Φυσικά δεν περιμένουμε από τα νήπια να μιλούν απολύτως καθαρά και πολλά λάθη συνάδουν με την παιδική ηλικία.
Οι γλωσσικές δυσκολίες γίνονται πιο δύσκολα αντιληπτές. Οι δυσκολίες στη γλωσσική κατανόηση μπορεί να μοιάζουν με ασυνέπεια να ακολουθήσει το παιδί οδηγίες ή να κατανοήσει ερωτήσεις. Οι γλωσσικές δυσκολίες στην έκφραση μπορεί να εμφανίζονται ως περιορισμένο λεξιλόγιο ή με τη χρήση σύντομων ή απλών φράσεων και προτάσεων. Άλλες ενδείξεις κοπιώδους επικοινωνίας μπορεί να περιλαμβάνουν απογοήτευση κατά τη διάρκεια επικοινωνίας, δυσκολία και αντίδραση στις μεταβάσεις ή το μειωμένο ενδιαφέρον για κοινωνικές δραστηριότητες.
Τα παιδιά μαθαίνουν και μεγαλώνουν τόσο γρήγορα, οπότε μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αναπτυξιακά τι θα συμβεί μελλοντικά. Ακολουθούν ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές που θα σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε πότε μπορεί να θελήσετε να απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή.
Αν το παιδί σας δεν έχει κατακτήσει αυτά τα ορόσημα , η οικογένεια σας μπορεί να επωφεληθεί από την επίσκεψη σας σε έναν λογοθεραπευτή.
Για παιδί που εισέρχεται στον παιδικό σταθμό (ηλικία 3 ετών)
- Χρησιμοποιεί σταθερά τους πρώιμα αναπτυσσόμενους ήχους π,μ,τ,μπ, γκ.
- Αναδύονται ήχοι ν, β, γ,χ,ντ,φ.
- Χρησιμοποιεί λεξιλόγιο 1000 λέξεων.
- Χρησιμοποιεί προτάσεις τριών ως τεσσάρων λέξεων.
- Ακολουθεί οδηγίες ενός καi δύο βημάτων.
- Απαντάει σε ερωτήσεις με το «ποιός», «που», «τι» και «γιατί»
- Ρωτάει συχνά ερωτήσεις με το «τι».
- Χρησιμοποιεί λέξεις για να συσχετίσει τις παρατηρήσεις, τις έννοιες, τις ιδέες και τις σχέσεις.
Για παιδί που εισέρχεται στο νήπιο (5 ετών)
- Η άρθρωση ως επί το πλείστον σαφής, και τυχόν σφάλματα είναι προβλέψιμα. Μπορεί να έχει δυσκολίες με σ, ζ, λ, θ, δ, ρ, καθώς και με συμπλέγματα συμφώνων (σύμφωνο ακολουθούμενο από σύμφωνο) π.χ. σπ, σβ, γλ, θρ κτλ.
- Χρησιμοποιεί τον Ενεστώτα, καθώς και παρελθοντικούς και μελλοντικούς χρόνους.
- Θέτει ερωτήσεις με στόχο να αποκτήσει πληροφορίες.
- Κατανοεί απλές έννοιες που αφορούν τοποθεσίες και περιγραφές.
- Χρησιμοποιεί σωστά αντωνυμίες.
- Λέει μια ιστορία με απλή πλοκή (πρόβλημα, δράση για την επίλυση του προβλήματος και έκβαση).
Για παιδιά που εισέρχονται στην Α’ δημοτικού (6 ετών)
- Η άρθρωση πρέπει να να είναι ξεκάθαρη, με πιθανή εξαίρεση της δυσκολίας με το ρ, καθώς και με συμπλέγματα.
- Χρησιμοποιεί γραμματική, όπως και οι ενήλικες στις προτάσεις και κατά την ελεύθερη ομιλία του.
- Προβλέπει την επόμενη ακολουθία σε ένα γεγονός και λέει μια ιστορία αποτελούμενη από τέσσερα ως πέντε μέρη.
- Κατανοεί έννοιες που αφορούν περίπλοκες τοποθεσίες, καθώς και χρονικές έννοιες.
- Θέτει ερωτήσεις με το «γιατί», «τι» και «πως».
- Λέει ιστορίες χρησιμοποιώντας αληθινές αφηγήσεις με πλοκή και με ανάπτυξη χαρακτήρα.
Τέλος, οι γονείς και από το προνήπιο ως την σχολική ηλικία θα πρέπει να προσέχουν για διακοπές στην κανονική ροή (ευχέρεια) ομιλίας του παιδιού τους, η οποία θα διαρκέσει για περίοδο μεγαλύτερη των 6 μηνών. Οι διακοπές στην κανονική ροή μπορεί να εμφανιστούν με επαναλήψεις ήχων, επαναλήψεις συλλαβών, παρατάσεις ήχου, επιφωνήματα, «σπάσιμο» λέξεων (π.χ. διαλείμματα στο εσωτερικό της λέξης), ηχητικό ή σιωπηλό μπλοκάρισμα, περιφράσεις (υποκαταστάσεις λέξεων για να αποφύγουν προκλητικές λέξεις), λέξεις που σχηματίζονται συνοδευόμενες από σωματική ένταση και μονοσύλλαβες ή επαναλήψεις ολόκληρης της λέξης.
Εάν έχετε ανησυχίες σχετικά με την ανάπτυξη της γλώσσας και της ομιλίας του παιδιού σας μιλήστε με τον παιδίατρο σας, ή επικοινωνήστε με έναν λογοθεραπευτή. Μια αξιολόγηση από πιστοποιημένο λογοθεραπευτή, με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ανάγκης για παρέμβαση με στόχο την εξάλειψη όλων των δυσκολιών που μπορεί να εμφανίζει το παιδί σας.
Πατρώνης Παράσχος MSc,
Πτυχιούχος Λογοθεραπευτής
Επιστημονικά υπεύθυνος του
«Επί το λόγο και επί το έργο»,
Παιανία, Αττικής